Aristotelis Tzakos

Kostas Yfantis, 2020

Αριστοτέλης Τζάκος ή η αλληγορία του χρώματος. Το ενδιαφέρον ταξίδι, η λαμπρή περιήγηση στον πολύχρωμο κόσμο, στο εικαστικό σύμπαν του χρώματος κορυφώνεται. Αλλά είναι μιά περιήγηση μόνον στον κόσμο του χρώματος; Ασφαλώς όχι γιατί ο ζωγράφος Αριστοτέλης Τζάκος με όχημα το χρώμα στην προσπάθεια για καθαρή ζωγραφική, μας ταξιδεύει, μας προβληματίζει και μας κάνει να σκεφτούμε τα όρια της έντεχνης απεικόνισης, του τι μπορεί να υπάρχει εκεί έξω ειδωμένο και προβαλλόμενο απο την ενδοχώρα του ψυχισμού. Προσδίδοντας επίσης αισθητική αξία στο έργο και απόλαυση στον θεατή. Γιατι το φανταστικό ή πλασματικό δημιούργημα εμπλουτίζει εν τέλει την πραγματικότητα και ξεφεύγοντας από τον δημιουργό του και την εποχή του, γίνεται διάσταση της πραγματικότητας.

Η νέα σειρά έργων που παρουσιάζεται στην έκθεση της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, αποτελεί θεματική διεύρυνση και εμπλουτισμό των έως τώρα πεπραγμένων του ζωγράφου. Υπάρχει μιά σειρά έργων μεγαλύτερων διαστάσεων που αν και χρονικά τελευταία, συνομιλούν ως ενδιάμεσος κρίκος με προγενέστερα και ακολουθούν περίπου τους ίδιους τρόπους της τριχρωμίας ως μιά μικρή επιστροφή και υπενθύμιση του παρελθόντος. Εξ’ άλλου, η τριακονταετής και πλέον πορεία του Αριστοτέλη Τζάκου, είναι μία συνεχής επώδυνη προσπάθεια πειραματισμού με εναλλαγές θεματικής κατα περιόδους. Πάντοτε όμως υπάρχει στα περισσότερα έργα του, ένα σημείο ή μία έννοια και κυριαρχεί το χρώμα με την λυτρωτική απελευθερωτική δυναμική του, που οδηγεί στην εσωτερική κάθαρση. Οδηγεί επίσης σε ένα εικαστικό δυναμισμό που μας “μιλά”, σε μιά έκρηξη φωτιάς που εκπέμπει κάθε έργο. Η δύναμη του χρωστήρα, η χρωματική φαντασία, επιβάλλονται και κυριεύουν τον θεατή. Ο ζωγράφος έχει πάρει τον δρόμο που οδηγεί στην καρδιά της ωραιότητας. Άλλοτε με απεικονίσεις λωρίδων ή επιφανειών τριχρωμίας που διατρέχουν τους πίνακες, άλλοτε με χρώματα που το ένα διεισδύει και διαχέεται στο άλλο δημιουργώντας πλήθος γεωμετρικών σχημάτων που μαγνητίζουν με την έντασή τους το βλέμμα. Άλλοτε με χρωματικές πύλες ανοίγματα στον χώρο, πλέγματα, λαβυρίνθους, δρόμους.

Παρατηρώντας αναδρομικά τα έργα του Αριστοτέλη Τζάκου, συμμετέχουμε νοερά σε μία υπενθύμιση, σε μία εικαστική διαδρομή περιόδων της ελληνικής λαϊκής και μη παράδοσης, διανθισμένης με στοιχεία από τις διάφορες ιστορικές διεθνείς πρωτοπορίες. Στοιχεία σφραγισμένα με το προσωπικό ύφος του ζωγράφου. Συμμετέχουμε σ’ αυτή τη λαμπερή διαδρομή που έρχεται από το παρελθόν και φτάνει στην σημερινή υπαρξιακή ερήμωση της εποχής, αλλά και σε μονοπάτια και παράθυρα διαφυγής που ανοίγονται ξαφνικά μπροστά μέσω της τέχνης, απο το υπαρξιακό σκοτάδι προς ένα φωτεινότερο μέλλον. Μιά διαδρομή που υπηρετεί την αισθητική και την αλήθεια, δηλαδή την καρδιά. Και όπως έχει αναφερθεί και άλλοτε, μιά παλιά κινέζικη παροιμία λέει : “Το πνεύμα μόνο κάνει περισσότερο δρόμο απο την καρδιά, πηγαίνει όμως λιγότερο μακριά”. Μέσα από εσωτερική σύγκρουση, αγωνία και οδύνη, αναδύεται το γνήσιο συναίσθημα που καθοδηγούμενο από το πνεύμα φτάνει στην αληθινή δημιουργία.

Τα περισσότερα όμως έργα της έκθεσης αυτής, είναι έργα μικρότερων διαστάσεων και καλλιτεχνικά αποτελούν το επόμενο βήμα της δημιουργίας του ζωγράφου, ένα βήμα παραπέρα με άξονα μιά κεντρική ιδέα ή ένα σημείο αναφοράς, όπως ήδη ειπώθηκε, που υπάρχει στο κέντρο του πίνακα προσελκύοντας αρχικά το βλέμμα. Είναι συνήθως μία τετράγωνη ή παραλληλόγραμμη κατασκευή ή σχήμα με ανοιχτό περίγραμμα που ενίοτε προεξέχει. Αποτελεί σημείο αναφοράς, ένα κεντρικό επαναλαμβανόμενο μοτίβο, που αναδύεται από την δεξαμενή του ασυνείδητου με ευφάνταστους χρωματικούς συνδυασμούς. Περιβάλλεται από φώς δυνατό ή απαλότερο, αρμονικά ισορροπημένο. Τα περιρρέοντα χρώματα καθαρά, ευέλικτα στο φώς και στην ένταση. Η δύναμή τους είναι τεράστια, καθολική, συμπαντική. Πηγές χρωμάτων παντού που αναβλύζουν και ρέουν ορμητικά.

Μιά περιπλάνηση από το αρχέγονο άγνωστο και ερεβώδες, το οποίο μεταβάλλεται, μεταβάλλεται, φωτίζεται με την καθοριστική παρέμβασή τους.

Μέσα από συγκρουσιακές διαδρομές που προηγήθηκαν στο επίπεδο της δημιουργίας των έργων, υποσκάπτοντας τις περιοχές συνειδητού-ασυνείδητου φτάνουμε στο τελικό αποτέλεσμα, όπου ο θεατής οδηγείται στην ηρεμία, στο ήσυχο λιμάνι, στην ψυχική ισορροπία, στην ειλικρινή ευδαιμονία. Οδηγείται μέσω της καθαρότητας της εικόνας, στην “βαθειά όραση”, στην αφαίρεση και στην ελευθερία. 

Έργα ανοιχτά στην ανάγνωση και στην ερμηνεία.

Σήμερα, που η ταχύτητα της ζωής και ο φρενήρης ρυθμός της μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε μία επιφανειακή όραση των πραγμάτων, σε μία κατά κάποιον τρόπο “οπτική ανεπάρκεια”, η καθαρότητα του βλέμματος και της εικόνας είναι επιτακτικά αναγκαία περισσότερο από ποτέ. Στο δρόμο αυτής της συλλογικής αναγκαιότητας, ο ζωγράφος Αριστοτέλης Τζάκος με την καθαρότητα των έργων του συνεισφέρει το δικό του μερίδιο.

Η τελευταία αυτή σειρά έργων του, πρωτότυπη στην σύλληψη και καινοφανής ώς ιδέα στην μέχρι τώρα δημιουργική πορεία του, δείχνει ότι στην ζωγραφική και στην τέχνη ευρύτερα, δεν υπάρχουν όρια θεματολογίας, απεικόνισης, διαστάσεων κλπ. Συνεχώς ανιχνεύονται δρόμοι, παραστάσεις απεριόριστες και συναρπαστικές στο διηνεκές. Δρόμοι που άνευ δοθούν, δονούν τις χορδές της συγκίνησης. Προϋπόθεση να υπάρχει η ευφάνταστη, δημιουργική, ιδιοφυής ιδιοσυγκρασία του καλλιτέχνη που να οδηγεί το χέρι του μέσα από το εύρος των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος και του ψυχισμού του και να αποτυπώνει γυμνή την αλήθεια του.

Μόνον τότε το αποτέλεσμα υπερβαίνει τα χρονικά και γεωγραφικά όρια, γίνεται σύγχρονο σε κάθε εποχή.

Ο ζωγράφος Αριστοτέλης Τζάκος διαθέτει όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις για την μεγάλη υπέρβαση.

Κώστας Δ. Υφαντής, Δεκέμβριος 2019